Spadek – przyjąć czy odrzucić?

Weź udział w naszym konkursie i odpowiedz na pytanie:

W jakich sytuacjach przyjęcie spadku jest niekorzystne?

Odpowiedzi prosimy zamieszczać poprzez formularz komentarzy umieszczony na dole strony.

Posłuchaj także audycji pt.: Spadek – przyjąć czy odrzucić?

fot. Sławomir Ostrowski

Dziedziczenie ustawowe występuje wtedy, gdy spadkodawca nie zostawił testamentu, albo gdy testament nie reguluje podziału całości majątku spadkodawcy (wtedy dziedziczenie ustawowe dotyczy tej właśnie części). Osoby uprawnione do majątku z mocy ustawy określa się w zależności od tego, jakie występują w danej sytuacji osoby bliskie.

W przypadku braku testamentu i spadkobierców ustawowych dziedziczy Skarb Państwa, a nie dalsza rodzina. Osoby samotne powinny więc zadbać o pozostawienie testamentu.

Przed podjęciem decyzji o podjęciu lub odrzuceniu spadku należy zbadać stan majątku spadkodawcy i w miarę możliwości pozyskać różne informacje ze wszystkich możliwych źródeł (księgi wieczyste, organy podatkowe, banki, kontrahenci itp.). Gdy spadkodawca prowadził działalnością gospodarczą, warto przejrzeć dokumentację firmy, zapoznać się z księgami i ewidencjami. Informacji możemy zasięgnąć również w rejestrze zastawów.

Na podstawie ordynacji podatkowej możemy wystąpić do poszczególnych organów podatkowych o wydanie stosownych zaświadczeń, dzięki którym będziemy wiedzieli, jaki jest stan zobowiązań spadkodawcy.

Jeśli podejmiemy decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, musimy przed sądem lub notariuszem złożyć stosowne oświadczenie. Może być ono złożone ustnie lub pisemnie.

W przypadku gdy jesteśmy małżonkiem, zstępnym, wstępnym, pasierbem, rodzeństwem, ojczymem, macochą spadkodawcy, będziemy zwolnieni od podatku, jeżeli zgłosimy nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego, w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się postanowienia stwierdzającego nabycie spadku.

Właściciel rachunku bankowego może w umowie z bankiem wskazać osobę, której po jego śmierci bank wypłaci pieniądze znajdujące się na tym rachunku. Banki przyjmują dyspozycje na wypadek śmierci na specjalnych formularzach. Dyspozycje i oświadczenia są objęte tajemnicą bankową i to także w stosunku do samego beneficjenta, chyba że inna jest wola właściciela rachunku. Wskazana w dyspozycji osoba (wyłącznie: małżonek, rodzice, dziadkowie, dzieci, wnuki, prawnuki lub rodzeństwo) będzie mogła po śmierci spadkodawcy dostać 20-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, bez czekania na przeprowadzenie sprawy spadkowej. To może być dobrym rozwiązaniem zwłaszcza wobec wnuków, które za życia rodziców nie dziedziczą po dziadkach. Jeśli na koncie znajduje się więcej niż 20-krotność przeciętnego wynagrodzenia, to reszta pieniędzy będzie musiała poczekać na podział między spadkobierców.

Bywają sytuacje, gdy spadkodawca testamentem zapisuje swój majątek osobie obcej. W takim wypadku niektórzy z członków rodziny mogą ubiegać się o zachowek. Do kręgu uprawnionych zaliczamy zstępnych (potomstwo), małżonka oraz rodziców zmarłego. Zachowek zależnie od okoliczności może mieć wysokość:

– dwie trzecie wartości udziału spadkowego – jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo uprawniony zstępny jest małoletni,

– jedna druga wartości udziału spadkowego – w pozostałych sytuacjach. Jeżeli uprawniony nie otrzyma zachowku, przysługuje mu roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo jego uzupełnienia.