Dziś przypada Światowy Dzień Radia. Historia polskiej radiofonii sięga 1925 roku
Światowy Dzień Radia został proklamowany przez UNESCO w 2011 roku, z inicjatywy Hiszpanii. Data upamiętnia inaugurację rozgłośni Narodów Zjednoczonych 13 lutego 1946 roku.
Spośród wszystkich środków przekazu, radio ma największy zasięg. Dociera do ludzi w najbardziej odległych zakątkach świata. Odgrywa wielką rolę w dziedzinie upowszechnienia dostępu do informacji oraz ułatwiania swobodnej wymiany myśli.
Historia radia sięga początku XX wieku. W 1901 roku po raz pierwszy fale radiowe przemierzyły Atlantyk. Dwadzieścia lat później radioodbiorniki były już w milionach domów. Za początkową datę w historii polskiej radiofonii uznaje się dzień, w którym nadano z Warszawy pierwszą próbną audycję. 1 lutego 1925 roku o godzinie 18 inżynier Roman Rudniewski powiedział po raz pierwszy do mikrofonu.
Regularne nadawanie programów, Polskie Radio rozpoczęło 18 kwietnia 1926 roku. Początkowo audycji słuchało niespełna 5 tysięcy osób. Większość czasu antenowego zajmowała muzyka. Cały program był nadawany na żywo, głównie wieczorem. Sygnał muzyczny radia stał się doskonale znany słuchaczom.
Równocześnie z powstaniem radiofonii zaczęto produkować odbiorniki radiowe. Dla większości mieszkańców Polski były to pierwsze urządzenia elektroniczne w domu, a dla wielu jedyne tego typu przez kilkadziesiąt lat. Pierwsze radioodbiorniki nie odbierały doskonale – mówił Jacek Cichocki z Politechniki Warszawskiej:
Początkowo ludzie bardzo emocjonalnie reagowali na wynalazek, jakim był odbiornik radiowy mówił kilka lat temu Zdzisław Dunikowski, rówieśnik Polskiego Radia.
W okresie międzywojennym odbywała się intensywna radiofonizacja kraju, rozpoczęła się produkcja polskich odbiorników. Przełomowy dla radia był rok 1935. Wprowadzono wówczas wiele technicznych nowości, wśród nich zapis dźwięku na stalowej taśmie. Polskie Radio nadawało koncerty, odczyty, audycje dla dzieci, komunikaty rolnicze, gospodarcze i meteorologiczne. Program wzbogacił się też o audycje literackie oraz słuchowiska.
Program radiowy reprezentował nowoczesny i wysoki poziom artystyczny. Radio przyciągało wielkie umysły i talenty – pisarzy, dyrygentów, aktorów. Już w latach 30. pojawiła się możliwość przeprowadzania transmisji radiowych z koncertów, czy zawodów sportowych z różnych miejsc na świecie. Dzięki nim słuchacz mógł przenosić się do najbardziej oddalonych zakątków.
Legendarny sprawozdawca sportowy Bohdan Tomaszewski, tak wspominał pierwsze transmisje:
Fot. Łukasz Węglewski
Z czasem radio zaczęło odgrywać coraz większą rolę jako przekaźnik informacji. W czasie II wojny światowej umożliwiało docieranie wiadomości za linię frontu, pełniło funkcje dywersyjne, podtrzymywało ducha oporu oraz wiarę w zwycięstwo.
W PRL władze wykorzystywały radio, jako instrument propagandowy. Istotną rolę odegrały wtedy rozgłośnie zagraniczne takie, jak Radio Wolna Europa, które przekazywały obiektywne, nieocenzurowane informacje.
Do 1989 roku Polskie Radio było monopolistą. Na początku lat 90. pojawiło się wiele nowych, niezależnych stacji radiowych.
Przez kilkadziesiąt lat historii Polskie Radio przeszło między innymi, od nagrywania na stalowej taśmie do programu cyfrowego. Od 1994 roku należy do Europejskiej Unii Radiowej – EBU. Od 2013 nadaje w technologii cyfrowej, a to oznacza najwyższą jakość dźwięku.
Autor: IAR
Redakcja: BSChromy
