Dzisiaj obchodzimy pierwszy dzień wiosny. Dla niektórych to także Dzień wagarowicza ;) Posłuchaj Bliższych spotkań

Fot. A. Podbielska

Dzień wagarowicza, to nieformalny dzień wolny od zajęć w szkole, który przypisali sobie uczniowie. Jest to pretekst do tego, żeby mieć jeden dzień mniej nauki w szkole. Dzisiaj obchodzimy także pierwszy Dzień wiosny i Światowy Dzień Poezji.

Dziś, 21 marca rozpoczęła się kalendarzowa wiosna, a od wczoraj, 20 marca mamy już wiosnę astronomiczną – wszystko za sprawą równonocy wiosennej. Robert Szaj z obserwatorium astronomicznego w Truszczynach, dyrektor Fundacji Nicolaus Copernicus był gościem Krzysztofa Kaszubskiego

K. Kaszubski: Czym jest równonoc wiosenna?

R. Szaj: Jak sama nazwa wskazuje noc równa się dniowi, czyli dzień zrównuje się z nocą. Dzisiejsza noc i dzień będzie trwał równo 12 godzin. Od tego momentu rozpocznie się to przesilenie, czyli przesilenia dnia nad nocą. Na naszych szerokościach geograficznych dzień będzie się stawał coraz dłuższy, a noc krótsza.

K. Kaszubski: Z czego to wynika?

R. Szaj: Oś obrotu Ziemi wokół Słońca nie jest prostopadła do płaszczyzny orbity, tylko jest nachylona pod kątem. Ziemia w pewnych miejscach na orbicie doświetlana jest bardziej na południu. Po połowie roku, kiedy Ziemia obiegnie połowę swojej orbity, doświetlana jest bardziej po północnej stronie. W związku z tym to nachylenie osi obrotu Ziemi do płaszczyzny orbity powoduje zmiany naświetlenia poszczególnych części globu, a co za tym idzie pory roku – raz mamy zimę i raz lato.

K. Kaszubski: To, że u nas zaczyna się wiosna znaczy, że na półkuli południowej zaczyna się jesień?

R. Szaj: Półkula południowa teraz jest poszkodowana, bo tam zaczyna się jesień. Antarktyda za chwilę spowije się nocą polarną, a u nas zaczną się te dłuższe dni. Za kołem podbiegunowym już za kila tygodni zacznie się dzień polarny, który będzie trwał ponad dwa miesiące.

K. Kaszubski: Dlaczego lato na naszej półkuli jest chłodniejsze od tego lata na półkuli południowej?

R. Szaj: Nie wynika to z ilości promieniowania również dlatego, że w styczniu Ziemia znajduje się najbliżej Słońca. Orbita ziemska nie jest do końca kołowa, tylko ma kształt elipsy. Jest też drugi powód, czyli cyrkulacja prądów morskich. Prądy morskie w dużym stopniu odpowiadają za temperatury na poszczególnych kontynentach – chociażby w Europie dzięki prądowi morskiemu Golfsztrom mamy temperaturę o prawie 10 stopni wyższą niż wynikałoby to z norm czy prawideł geograficznych, które odpowiadają za temperaturę na Ziemi. W związku z tym dzięki Golfsztromowi w Północnej Norwegii mamy dzisiaj łagodną zimę, a nie taką bardzo mroźną jak np. na tych samych szerokościach geograficznych w Kanadzie.

Posłuchaj rozmowy

Wagary z łacińskiego vagari, czyli błąkanie się – to ucieczka z lekcji, czyli samowolne uchylanie się od obowiązku szkolnego przez ucznia, bądź nieuzasadniona, celowa nieobecność ucznia na zajęciach lekcyjnych. Pierwszy Dzień wiosny to także Dzień wagarowicza. Jedyne państwo oprócz nas, który obchodzi dzień wagarowicza w pierwszy dzień wiosny, to Wyspy Owcze. Anna Kutnik, wicedyrektor w III Liceum Ogólnokształcącym w Olsztynie była gościem Izabeli Malewskiej i Maćka Świniarskiego.

I. Malewska: Wielu młodych ludzi dzisiaj nie przyszło do LO nr 3?

A. Kutnik: Szczerze powiem – nie sprawdzałam- ale na korytarzach był tłum, więc raczej lekcje odbywają się (przynajmniej część) normalnie.

I. Malewska: Od wielu lat kadra zdaje sobie sprawę z tego, że niektórzy mogą wpaść na pomysł. Macie alternatywną ofertę?

A. Kutnik: Tak, już od 24 lat w naszej szkole 21 marca odbywa się konkurs „Kochajmy poetów, kochajmy poezję”. Konkurs zapoczątkowała pani prof. Sabina Białobrzeska. Później na parę lat przejął po niej to prof. Wiesław Zienkiewicz. W tej chwili prof. Tomasz Kukliński kontynuuje tę tradycję.

M. Świniarski: Pani Dyrektor, rozmawiamy o dzisiejszej młodzieży. Zacytuję tweeta „ Coś niedobrego dzieje się z naszą młodzieżą”.

– Córko, gdzie idziecie jutro na wagary?
– Wagary Tato, czemu?
– No pierwszy dzień wiosny, jest Dzień wagarowicza.
– A to mogę na wagary?
– No słuchaj, Twoja szkoła, Twoje wagary, Twoja wiosna – odpowiada tata (autor tego tweeta).
– Super, a usprawiedliwisz mi nieobecność?”

Pani Dyrektor, czy my mamy za grzeczną młodzież teraz?

A. Kutnik: Mamy bardzo grzeczną młodzież, która jest bardzo dociekliwa i rzetelna. Jeżeli chce uciec, to naprawdę dopytuje, czy może. Mówię to z własnego podwórka. Czasami tak się zdarza, że przychodzą do mnie uczniowie i pytają, czy mają lekcję, bo nie przyszedł nauczyciel. Okazało się, że nie sprawdzili zastępstw i pytają, co mają zrobić, bo nie wiedzą.

Posłuchaj rozmowy

W polskim systemie oświaty oficjalnie nie ma Dnia wagarowicza, ale w szkole się trochę zmieniło. Aby zapobiec takiemu nie przychodzeniu uczniów do szkół, dyrektorzy i nauczyciele organizują różnego rodzaju formy zajęć – powiedziała prof. Wiesława Szafrańska z Kuratorium Oświaty.

Mogą odbywać się oficjalnie zajęcia szkolne – tak się zdarza. Jednak nauczyciele tego dnia na pewno nie robią sprawdzianów, klasówek. Mogą nie odpytywać uczniów, czyli mogą to być takie zajęcia bardziej na luzie.

Posłuchaj rozmowy

W ubiegłym roku w całym kraju w związku z wypalaniem traw życie straciło siedem osób. St. kpt. Rafał Melnyk z Komendy Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej w Olsztynie był gościem Bliższych spotkań.

I. Malewska: Kiedy wiosna się zaczyna, zaczynają się porządki. Porządki, to niejednokrotnie wypalanie traw. Zaczęło się?

R. Melnyk: Tak już odnotowaliśmy pierwsze zwiastuny wiosny – niestety te niekorzystne, czyli wyjazdy do palących się traw, pozostałości roślinnych. Jeździmy już dość często. Niech będzie to przestrogą, że w ciągu tylko jednej doby mimo braku słońca jeździliśmy ponad dwadzieścia razy.

I. Malewska: W ubiegłym roku w całym kraju w związku z wypalaniem traw życie straciło siedem osób. U nas w regionie też były takie przypadki?

R. Melnyk: W naszym województwie w zeszłym roku nie odnotowaliśmy takiego zdarzenia, z czego bardzo się cieszymy. Przestrzegamy osoby, które próbują podpalać, że pożar trawy jest szybszy niż człowiek, więc musimy bardzo na to uważać. Jeżeli nawet próbujemy gasić takie płomienie, to lepiej zostawmy to profesjonalistom.

I. Malewska: 20 kilometrów na godzinę – to jest prędkość rozprzestrzeniania się takiego pożaru w wyniku wypalania traw?

R. Melnyk: Pod warunkiem, ze nie ma sprzyjającego wiatru. Jak jest sprzyjający wiatr, to może to być dużo, dużo szybciej.

M. Świniarski: Czy trawę wypalają rolnicy, czy może trawy są wypalane np. przez takich młodych wagarowiczów? Czy to jest częściej wybryk, czy takie zaplanowane działanie?

R. Melnyk: W związku z naszym wejściem do Unii Europejskiej i z dopłatami dla rolnictwa częściej jest to wybryk- chuligański wybryk, który policja ściga z urzędu.

Posłuchaj rozmowy

W ramach kampanii „STOP pożarom traw” została uruchomiona strona internetowa  www.stoppozaromtraw.pl

Redakcja: A. Podbielska/D. Kucharzewska