Opublikowany 19 października 2016
Olsztyn, Regiony

Jubileusz 450-lecia biblioteki „Hosianum”

Złocony superekslibris biskupa Marcina Kromera (XVI w.). Fot. ks. T. Garwoliński

Tak cennych zbiorów nie ma żadna biblioteka w Olsztynie. Biblioteka Seminarium Duchownego „Hosianum” świętuje 450-lecie istnienia.

Dzisiejsze uroczystości 450. rocznicy powstania biblioteki „Hosianum” połączono z 550. rocznicą przyłączenia Warmii do Polski.

Początki biblioteki
Swoimi początkami biblioteka „Hosianum” sięga 1565 roku, kiedy to kardynał Stanisław Hozjusz sprowadził do Diecezji Warmińskiej zakon jezuitów. W Braniewie powstało wówczas kolegium jezuickie, seminarium duchowne i biblioteka. Na początku bazę biblioteki stanowiły książki, które jezuici otrzymali od rezydującego w Lidzbarku Warmińskim kardynała Stanisława Hozjusza oraz księgozbiór pofranciszkański w Braniewie. Jezuici wzbogacili bibliotekę o dzieła klasyków, ojców kościoła i pisarzy starożytnych, jak również dzieła historyczne, prawnicze, filozoficzne i teologiczne. Obecne były również inne działy; medycyna, astronomia, matematyka, językoznawstwo i kartografia.

Szwedzi kradną zbiory
W 1626 roku Szwedzi ograbili całą północno-wschodnią Polskę. Ich łupem padła także biblioteka „Hosianum”. Zabrali z niej ponad 2600 książek. Były to rękopisy, inkunabuły i druki z XVI i XVII wieku. Do dziś książki z Braniewa przechowywane są prawie w całości w Uppsali i stanowią cenioną część bogatego europejskiego dziedzictwa intelektualnego.

Wojna i lata powojenne
Druga wojna światowa zniszczyła Braniewo, seminarium duchowne i akademia państwowa w 1945 roku zostały spalone, a w 1960 ich mury rozebrano. Część starych druków została w 1945 roku wywieziona przez Armię Czerwoną do Moskwy. W 1952 zwrócono je Polsce, a 6 lat później — Bibliotece Wyższego Seminarium Duchownego „Hosianum” w Olsztynie.

Cenny księgozbiór
Ocalałe ze zniszczenia fragmenty księgozbioru biblioteki zostały przewiezione do Olsztyna i weszły w skład obecnej biblioteki, w zbiorach której są również stare druki z biblioteki kapituły katedralnej i archiwum biskupiego we Fromborku, z biblioteki kapituły kolegiackiej w Dobrym Mieście i z byłych bibliotek kościelnych Reszla, Barczewa i Ornety. Od 1999 roku Biblioteka Wyższego Seminarium Duchownego „Hosianum” koegzystuje z biblioteką Wydziału Teologi Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.

Ćwierć miliona woluminów
W zbiorach bibliotecznych „Hosianum” jest około ćwierć miliona woluminów. Najstarszą książką jest, wydrukowana w Rzymie, pochodząca z 1472 roku księga prawnicza. Wśród najcenniejszych dzieł są m.in. Brewiarz Mikołaja Kopernika z 1494 roku, Historia zdobycia Troi z 1480 roku oraz Pielgrzymka do Ziemi Świętej Michała Radziwiłła. Zbiory biblioteki obejmują ponad 300 inkunabułów i ponad 7,5 tysiąca starodruków. Ze zbiorów „Hosianum” korzystają m.in. alumni seminarium, studenci i pracowni naukowi Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.