Mendelsohn pomoże w dialogu
Odrestaurowany Dom Mendelsohna. Fot. Tomasz Waszczuk
Olsztyńska „Borussia” uroczyście otworzyła żydowski dom przedpogrzebowy Bet Tahara.
Na początku wymiana dachu, potem prace konserwatorskie i budowlane i w końcu po 6 latach remontu Wspólnota Kulturowa Borussia inauguruje działalność Centrum Dialogu Międzykulturowego „Dom Mendelshona”.
Centrum i jednocześnie siedziba stowarzyszenia mieści się w dawny domu przedpogrzebowy gminy żydowskiej w Olsztynie. Zbudowany w 1913 roku według projektu architekta Ericha Mendelsohn ma służyć budowaniu dialogu – zapowiada Ewa Romanowska członek zarządu Fundacji Borussia. Jak mówi ma to być miejsce działalności wydawniczej, miejsce warsztatów, konferencji i seminariów związanych z tematyką regionalną, ochroną zabytków i dialogiem międzykulturowym. Tu także będą się odbywały wystawy. To dla nas ważne, aby Centrum było również miejscem współpracy z ludźmi spoza Borussii – podkreśla Ewa Romanowska:
Przez lata zapomniany i popadający w ruinę modernistyczny budynek jest teraz – zdaniem ekspertów – wzorowym przykładem konserwacji zabytku.
W piątek – dzień otwarty dla zwiedzających.
Otwarciu Bet Tahara towarzyszyły dwie wystawy – pierwsza opowiada o życiu i twórczości architekta, który zaprojektował dom przedpogrzebowy – Ericha Mendelsohna, druga składa się ze zdjęć fotografa Tomasza Waszczuka i pokazuje kolejne etapy „odzyskiwania detalu” budynku. Waszczuk fotografował kolejne etapy prac remontowych i konserwatorskich, które w tym miejscu trwały od 2006 roku.
Przez lata Bet Tahara popadała w ruinę – zdaniem specjalistów, gdyby nie działania Borussii, która wydzierżawiła obiekt od Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego i od 2006 roku prowadziła w nim prace remontowe i konserwatorskie, budynek ten by się zawalił.
Borussia odrestaurowanemu budynkowi chce nadać nową funkcję – ma to być miejsce spotkań, dyskusji, wystaw. W piwnicy Bet Tahary znajdzie się Archiwum Żywej Pamięci, gdzie znajdą się świadectwa obecnych mieszkańców regionu, za tzw. salą pożegnań zaplanowano czytelnię.
Prace remontowe i konserwatorskie kosztowały ponad 2 mln zł, z czego 1,5 mln zł pochodziło z Regionalnego Programu Operacyjnego Warmia i Mazury na lata 2007-2013. Resztę pieniędzy Borussia pozyskała m.in. od współpracujących z nią organizacji, stowarzyszeń, fundacji i sponsorów.
Po społeczności żydowskiej, która zamieszkiwała przedwojenny Olsztyn (Allenstein), nie zachowało się wiele obiektów, np. w dawnej synagodze na Starówce jest dziś sklep. Macewami z kirkuta w PRL-u umocniono skarpy nad rzeką. Borussia ma osiem palet fragmentów tych macew, i chce, by wróciły na swoje miejsce na dawnym kirkucie. (akul/bsc/as)
Dom Mendelsohna – odrestaurowana sala pożegnań. Fot. Tomasz Waszczuk
