„Poczuliśmy ulgę” – tak podpisanie Porozumień Sierpniowych wspomina Wojciech Ciesielski, legenda olsztyńskiej Solidarności.

Podpisanie porozumień w Stoczni 31 sierpnia 1980 roku

Dziś mija 37 lat od przełomowego spotkania w sali BHP Stoczni Gdańskiej, które pozwoliło na powstanie NSZZ „Solidarność” – pierwszej w krajach komunistycznych, niezależnej od władz, legalnej organizacji związkowej.

Wojciech Ciesielski, współzałożyciel olsztyńskiej Solidarności, podkreśla jednak, że choć poczuł wtedy ulgę, to propaganda rządowa wciąż była dotkliwa.

Dzień w dzień na stronach tytułowych gazet pisano, czego my oczekujemy, że mamy polityczne podłoże. Poza tym dalej był problem dotyczący braku wypuszczenia więźniów politycznych. Każda godzina była ważna

– mówił w rozmowie z Radiem Olsztyn.

Pierwsze porozumienie między stroną rządową i strajkującymi podpisane zostało 30 sierpnia w Szczecinie. Strajki obejmowały już wówczas ok. 700 zakładów; brało w nich udział ok. 750 tys. osób. Władze zgodziły się na postulaty strajkujących, w tym na nowe związki zawodowe; MKS wyraził zgodę, by zamiast „wolne” związki użyto określenia „samorządne”.

Tego samego dnia V Plenum KC PZPR przyjęło do „zatwierdzającej wiadomości” podpisanie porozumienia szczecińskiego i zaakceptowanie projektu porozumienia gdańskiego.

31 sierpnia Wałęsa i Jagielski podpisali porozumienie gdańskie. Delegacja rządowa zgodziła się m.in. na utworzenie nowych, niezależnych, samorządnych związków zawodowych, prawo do strajku, budowę pomnika ofiar grudnia 1970, transmisje niedzielnych mszy św. w Polskim Radiu i ograniczenie cenzury. Przyjęto też zapis, że nowe związki zawodowe uznają kierowniczą rolę PZPR w państwie. Uroczystość podpisania porozumienia transmitowała TVP.

10 listopada 1980 r. Sąd Najwyższy zarejestrował NSZZ „Solidarność”. Wkrótce związek liczył niemal 10 mln członków (było to 80 proc. pracowników państwowych). Organizacje związkowe powstały we wszystkich przedsiębiorstwach i instytucjach – władze nie dopuściły tylko do powołania ogniw związku w Wojsku Polskim i Milicji Obywatelskiej.

Gdy gen. Wojciech Jaruzelski zdecydował o wprowadzeniu stanu wojennego 13 grudnia 1981 r., Solidarność została zawieszona, a w październiku 1982 r. – zdelegalizowana. Był to okres prześladowań opozycji i działalności podziemnej. Związek został ponownie zarejestrowany w wyniku ustaleń Okrągłego Stołu w kwietniu 1989 r.

Autor: M.Lewiński/PAP
Redakcja: A.Socha