„Trzeba było przerwać zaklęty krąg kłamliwych sformułowań”. Witold Gieszczyński o nowelizacji ustawy o IPN

Profesor Witold Gieszczyński z Instytutu Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie

Trzeba było przerwać zaklęty krąg kłamliwego sformuowania „polskie obozy śmierci” – tak o podpisaniu ustawy o IPN mówił goszczący w Porannych Pytaniach doktor habilitowany Witold Gieszczyński z Instytutu Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.

Prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację ustawy o IPN. Przepisy artykułu 55 wejdą w życie, jednocześnie prezydent zdecydował, że skieruje tę ustawę w trybie następczym do Trybunału Konstytucyjnego. Przed ogłoszeniem swojej decyzji prezydent Duda podkreślił, że historia II wojny światowej „przede wszystkim jest najboleśniejsza dla Izraela”. Dodał, że „jest pełen szacunku dla tej wielkiej pamięci i bólu”.

Witold Gieszczyński podkreślał, że II Wojna Światowa była traumatycznym doświadczeniem zarówno dla Polaków, jak i dla Żydów.

Jeżeli chodzi o ofiary wśród Żydów, to musimy pamiętać, że przynajmniej połowa z blisko 6 milionów ofiar była obywatelami państwa polskiego. Oddzielanie tego jest nieporozumieniem. To było traumatyczne doświadczenie dla Żydów i Polaków.

Gość Porannych Pytań dobrze ocenia podpisanie przez prezydenta nowelizacji ustawy o IPN.

Trzeba było przerwać zaklęty krąg funkcjonującego od jakiegoś czasu sformułowania „polskie obozy śmierci”. Obciążanie Polski i Polaków jako narodu za Holokaust jest horrendum. Statystyki Instytutu Yad Vashem w Jerozolimie pokazują, że wśród wszystkich narodowości, które zostały uhonorowane tytułem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata najwięcej jest Polaków. Ponad 6 tysięcy 700 Polaków, stanowi nieco ponad 25 procent. Tylko na okupowanych ziemiach polskich za pomaganie Żydom groziła kara śmierci.

Witold Gieszczyński próbował przeanalizować reakcje Izraela i innych państw za nowelizację ustawy o IPN. Jak podkreślał, problem nie jest prosty.

Problem nie sprowadza się tylko i wyłącznie do sporu historycznego choć jest on ważny (…) Jeżeli nie wiadomo o co chodzi, to chodzi o pieniądze. Środowiska żydowskie zarówno w Izraelu jak i za granicą, szczególnie w Stanach Zjednoczonych, protestują przeciwko polskiej ustawie reprywatyzacyjnej. Ma ona doprowadzić do wygaszenia roszczeń o zwrot nieruchomości znacjonalizowanych po wojnie. W praktyce oznacza to, że bardzo wiele rodzin żydowskich, które liczyły na uzyskanie potężnego odszkodowania od rządu polskiego zostanie z niczym. Zwracam uwagę, że Kongres Stanów Zjednoczonych przyjął 12 grudnia ubiegłego roku ustawę 447, gdzie jest o tym mowa. Postawiło to stronę polską w mało komfortowej sytuacji.

Historyk UWM podkreślał, że polska racja stanu musi rozwiązywać problemy, które przez dziesiątki lat nie były rozwiązane.

Nie możemy dać sobie narzucić narracji tylko jednej strony. Obciążanie Polaków, a w domyśle państwa polskiego (…) pozwana, w sposób prawie uzasadniony, domagać się od tego państwa ogromnych odszkodowań. Ustawa przyjęta przez polski Sejm ustawia tamę narracji żydowskiej (…) Sądzę, że to będzie długotrwały spór i Polska może być w najróżniejszy nękana przez państwo Izrael i różnego rodzaju środowiska żydowskie głównie w Stanach Zjednoczonych. Nie będzie to łatwe. Strona polska może cierpliwie tłumaczyć, a jednocześnie zajmować twarde, zdecydowane stanowisko jeżeli chodzi o udział Polaków w II Wojnie Światowej.

Posłuchaj rozmowy Marka Lewińskiego z Witoldem Gieszczyńskim

Redakcja: BSChromy