Opublikowany 5 lipca 2015
Region, Regiony

Żołnierze Wyklęci patronami skweru w Wydminach

Wydminy – pomnik upamiętniający żołnierzy wyklętych. Fot. Ł. Węglewski

W Wydminach został poświęcony i otwarty Skwer Żołnierzy Wyklętych, w samym centrum miejscowości, tuż przy kościele.

Od kilku lat w tym miejscu stoi pomnik upamiętniający żołnierzy wyklętych i jednego z nich, osobiście związanego z Wydminami – Kazimierza Chmielowskiego ps. „Rekin”. Jego rodzice zostali tam po wojnie przesiedleni, a on sam po stoczeniu zwycięskiej partyzanckiej walki jego grupy z czerwonoarmistami 16 lutego 1946 roku wciągnął na maszt w centrum miejscowości biało-czerwoną flagę.

– Pamięć o tym człowieku jest wciąż żywa wśród mieszkańców Wydmin. Postanowiliśmy zamontować maszt, który będzie przypomniał o pierwszym powojennym zawieszeniu flagi i skwer otaczający pomnik nazwać imieniem Żołnierzy Wyklętych – mówił wójt Wydmin Radosław Król.

Żołnierze Wyklęci, pierwszy z lewej Kazimierz Chmielowski, ps. „Rekin”

Wydminy i okolice, to miejsca, w których w listopadzie 1945 roku zorganizowany został 90-osobowy oddział, znany jako 3. Wileńska Brygada Narodowego Zjednoczenia Wojskowego. W pobliskiej wsi Gajrowskie oddział ten walczył z czerwonoarmistami, była to największa bitwa podziemia niepodległościowego na Warmii i Mazurach. Podczas postoju na kwaterach około 130 żołnierzy NZW zostało zaatakowanych przez półtoratysięczny oddział NKWD, KBW i UB. Jak podają źródła historyczne w bitwie zginęło od 16 do 22 partyzantów. Ponieważ partyzanci nie zdołali pogrzebać zabitych kolegów, ani zabrać ze sobą ich ciał, kilka dni po bitwie, 9 ciał pochowała wspólnie ze swoim bratem jedna z mieszkanek Gajrowskich.

Kilka miesięcy temu na cmentarzu w Orłowie koło Wydmin spoczęli Żołnierze Niezłomni. Fot. M. Zbrożek

Jesienią zeszłego roku Fundacja Niezłomni im. Zygmunta Szendzielorza „Łupaszki” przeprowadziła ekshumację tych ciał. W lutym tego roku na cmentarzu w Orłowie uroczyście pochowano szczątki 9 poległych żołnierzy 3. Brygady, które odnaleziono na dawnym polu bitwy pod Gajrowskimi. Zginęli 16 lutego 1946 roku w walce z oddziałami NKWD i UB.

Na cmentarzu w Orłowie koło Wydmin spoczęli Żołnierze Niezłomni. Fot. M. Zbrożek

W planach gminy Wydminy jest budowa Panteonu Niezłomnych Żołnierzy Wyklętych na cmentarzu w Orłowie. W Panteonie mają zostać pochowani wszyscy żołnierze polegli podczas bitwy pod Gajrowskimi. Jego uroczyste jego odsłonięcie planowane jest w 70. rocznicę bitwy tj. 16 lutego 2016 roku.